YÜZEYLERİN ORGANİK KAPLAMA UYGULAMASINA HAZIRLANMASI
Yeni üretilmiş sıva ve beton yüzeylerin boyanmadan önce 28 günün geçmiş olması gerekir. Boyanın uzun süre dayanması için yüzeyin her türlü tozdan, kirden, yağdan arındırılmış olması gerekmektedir. Ayrıca yüzeyde oluşma ihtimali olan ve devamlı tozlaşma eğiliminde olan gevşek tabakanın da tel fırça ya da zımparalama gibi yöntemlerle yüzeyden uzaklaştırılması gerekmektedir. Kaplamanın ömrünü uzatmak amacıyla yüzeyi %5-10’luk fosforik asit çözeltisi ıslatıp ardından bol suyla durulamak da tavsiye edilir. Ancak iş sağlığı ve güvenliği açısından kesinlikle tulum, eldiven ve gözlük kullanılması gereklidir.
Metal yüzeyler boyanmadan önce yüzeyde bulunan oksit tabakası, kir, yağ vb. kirliliklerden arındırılmalıdır. Bu amaçla kullanılan en yaygın yöntemler: çözgenle temizleme, alkaliyle temizleme, deterjanla temizleme ve mekanik temizlemedir.
Çözgenle temizleme fırçayla, daldırmayla ya da püskürtmeyle uygulanarak yapılır. Çözgen emdirilmiş bezle kirlilikler, yağlar vb. yüzeyden uzaklaştırılmamakta sadece bir noktadan başka bir noktaya taşınmaktadır. Bu yöntem işçi sağlığı ve güvenliği açısından risk oluşturduğundan da sıklıkla tercih edilmemektedir.
Alkaliyle temizleme işleminde kullanılan en yaygın kimyasal madde sodyum hidroksittir. (kostik soda) %5-10’luk sulu çözeltisi 80 C- 100 C sıcaklıklarda püskürtme veya daldırma olarak uygulanabilir ve ardından durulama yapılır. Durulamanın yetersiz olması durumunda yüzeyde kalan alkali boyanın yapışmasını ciddi oranda azaltacaktır.
Yüzeydeki oksit tabakasının uzaklaştırılmasında kullanılan en yaygın mekanik temizleme yöntemi kumlamadır. Bu amaçla çelik bilyeler veya yüksek silisli kum kullanılır. Bu yöntemin diğer avantajı da yüzeyde girinti çıkıntı yaratarak boyanın yüzeye daha iyi yapışmasını sağlar.
Boya yapışmasını ve korozyon direncini arttırmak amacıyla temizlik ve durulama işlemi tamamlanmış demir esaslı metal yüzeyler fosfat kaplama işlemine tabii tutulurken, demir esaslı olmayan yüzeylerde ise çinko kromat banyoları çok iyi sonuç vermektedir.
Metal yüzeylerin temizlik öncesi durumu ve temizleme yöntemleri ISO 8501-1’de ayrıntılı şekilde tanımlanmış olup daha fazla bilgi için iletişime geçebilirsiniz.
Ahşap yüzeyler yaygın olarak mekanik bir şekilde boya uygulamasına hazırlanır. İlk düzeltme planya ile yapılır. Ardından kademeli olarak giderek incelen boyutlarda zımpara kâğıtlarıyla zımparalama yapılır. En sonunda 240 numara zımpara ile zımparalama ile yüzey hazırlama işlemi noktalanır. Zımparalama adımları arasında yüzeye su bazlı tutkallar uygulanarak ahşap içindeki damarların şişmesi sağlanır. Böylece bir sonraki zımpara adımında bu çıkıntılar da alınmış olur. Bu yöntem uygulanacak boyanın ahşap yüzeye nüfuz etmesini az da olsa zorlaştırır, ancak kaliteli mobilya imal eden üreticiler hala bu yöntemi tercih etmektedirler.
Plastik yüzeylerde bulunan en yaygın kirletici plastiğin döküm işlemi sonrası kalıptan kolayca ayrılmasını sağlayan kalıp ayırıcılardır. Bu amaçla etil asetat, metil etil keton veya toluen gibi çözgenler kullanılmaktadır. Kromik asit kullanımı da sınırlı olmakla birlikte mevcuttur.
PTFE, PE, PP, EPDM gibi plastikler ise yüzey gerilimlerinin yaş boyalarınkinden daha düşük olması sebebiyle boya tarafından ıslatılamazlar. Bu sorunu ortadan kaldırmak için aşağıdaki yöntemlerden birinin uygulanması gerekir:
- Yüzeyin yükseltgenmesi
UV ışınımına maruz bırakmak
İyonlaştırılmış hava bulutundan geçirmek
Alevle dağlamak
- Yapışma artırıcı astarlarla çok ince kuru film kalınlığında kaplanması.