Uygulama Yöntemleri


En yaygın kullanımı inşaat boyaları grubudur.

Fırça uygulamalarında karşılaşılan en yaygın sorun fırça izlerinin/darbelerinin ortaya çıkmasıdır. Bu yüzden boya inceltici seçiminde kesinlikle üretici bilgi föyünün dışına çıkılmamalıdır. Uygun akış kapları vasıtasıyla boyanın viskozitesi ölçülmeli ve üretici bilgi föyünde tavsiye edilen değerde olduğu denetlenmelidir. Viskozitenin uygun ayarlanmaması sonucu boya eğer aşırı kıvamlı olursa yeterli yayılma sağlanamayacak ve fırça izleri kuru boya filminde kalacaktır. Eğer viskozite çok düşük olursa bu sefer de akma izleriyle karşılaşılacaktır.

Daha çok nispeten ekipman yetersizliği yaşanan şantiye ortamlarında ve inşaat boyası uygulamalarında tercih edilmektedir. Çok hızlı uygulama yapılabildiğinden ve en az deneyim gerektiren uygulama olduğundan yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Nispeten ince filmler elde edildiğinden ötürü çok kat gerektiren bir uygulamadır.

Bu tabancalar sayesinde boya çok küçük damlacıklar halinde atomize edilerek ve düzgün bir kalınlık elde edilecek şekilde yüzeye püskürtülmektedir. Boya genellikle tabancanın üstünde bulunan bir hazneden yer çekiminin vasıtasıyla tabancaya gelir. Havayı 3-4 atm basınçlandırmak için bir kompresör kullanılır. Hava basınçlandırılınca içindeki nemin yoğunlaşması ve kompresör içindeki yağın havaya ve oradan da boyaya karışması ihtimaline karşın su/yağ tutucular mutlaka kullanılmalıdır. Konvansiyonel püskürtme uygulamalarında boya kayıpları %50 gibi yüksek bir orandadır. Buna rağmen düşük ekipman maliyeti ve düzgün film kalınlığının elde edilmesi sebebiyle yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bu uygulamada portakallanma sorunu ile sıkça karşılaşılmaktadır. Bu sorunun çok farklı sebepleri olabilmekle birlikte en yaygın karşılaşılan sebepleri tabancanın yüzeye çok uzak olması veya uygulama basıncının düşük olmasıdır.

Konvansiyonel püskürtme tekniğindeki boya kayıplarının fazla olmasının sebebi  atomizasyonun yüksek basınç vasıtasıyla elde edilmesidir. Bu kayıpları azaltmak için son yıllarda yüksek hacimli düşük basınçlı püskürtme tabancaları geliştirilmiştir. Konvansiyonel sistemlerdeki 3-4 atm yerine bu sistemde 0,6 atm hava ile püskürtme sağlanmakta bunun sonucunda geri sıçrama etkisine bağlı  boya kayıpları yarı yarıya azaltılmaktadır. Başta oto tamir sektöründe olmak üzere yaygınlığı  giderek artmaktadır.

Bu tip tabanca ile uygulamalarda düşük basınçtan ötürü uygulama hızı yavaş kalmaktadır. Ayrıca homojen film kalınlığı elde edebilmek için deneyimli uygulamacı zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. HVLP sistemlerde alttan hazneli tabancalarda istenen verim pek sağlanamamaktadır. Bunun sebebi düşük hava basıncından ötürü boyanın emişinin yeterli düzeyde olmamasıdır. Üstten hazneli tabancalarda yer çekiminin etkisiyle birlikte daha iyi verim elde etmek mümkün olsa da en iyi sonuç için basınçlı beslemeli sistemler tavsiye edilmektedir.

HVLP sistemindeki yüksek hava tüketiminin yarattığı kompresör ve elektrik maliyeti yüzünden HVLP sistemi kullanıcılar tarafından pek tercih edilmemiştir. LVLP sisteminde hava basıncının biraz daha  arttırılmasıyla ve hava ile boyanın bir kısmının tabanca içinde karıştırılmasıyla yüksek hava tüketim ihtiyacı azaltılmış ve bahsedilen dezavantajlar ortadan kaldırılmıştır. Ayrıca basıncın biraz arttırılması her zaman arzu edilen uygulama hızını da arttırmıştır.

Havasız (Airless) tabanca ile püskürtme tekniğinde boya 5-35 atm arasında basınçlandırılarak ve hava ile karıştırılmadan direkt yüzeye püskürtülür. Tabancanın memesinden ince bir perde şeklinde yüksek hızla çıkan boya yüzeye varmadan önce önündeki sabit havaya çarpar, yırtılır ve damlacık haline gelir. Bu uygulamadaki atomizasyon bu şekilde gerçekleşir.

Boya basıncı veya hızı arttırıldıkça atomizasyonun kalitesinde iyileşmeler olsa da yine de havalı sistemlerdeki kaliteye erişmek mümkün değildir. Bu sebeple bu uygulamada daha iri damlacıklarla çalışma gerçekleşir. Ayrıca havalı sistemlerde hava kullanılmasından ötürü uygulamalarda yumuşak geçişler sağlanabilmektedir. Ancak havasız sistemlerde bu mümkün olmamaktadır. Bu yüzden de homojen film kalınlığı elde etmek zordur.

Havasız sistemlerde boya tanecikleri yüzeye havalı sistemlere göre daha büyük ve daha yaş düşerler. Bunun sonucunda kuruma/akma problemleri yaşanmaması için inceltici seçiminde daha uçucu ürünler tercih edilmelidir.

  • İKİ BESLEMELİ PÜSKÜRTME UYGULAMALARI

İki veya daha çok bileşenli kaplamalar eğer çok hızlı tepkimeye giriyorlarsa konvansiyonel tabancaları kullanmak mümkün olmaz. Bu tip tabancalarda bileşenler ayrı hatlarla boya tabancasına kadar getirilir, tabancanın girişindeki küçük karışım haznesinde karıştırıldıktan sonra yüzeye püskürtülür.

  • DALDIRMA UYGULAMALARI

Daldırma uygulamalarında yaş boya kazan vb. uygun bir kabın içinde uygulama viskozitesine kadar inceltilir. Boyanacak parça bu kazana daldırılıp çıkartılarak boyama işlemi gerçekleştirilir. Bu uygulamalarda çökmenin kontrol edilmesi için köpük oluşumuna fırsat vermeyecek şekilde uygulama kabı içine karıştırıcı ya da uygun bir sistemle hava kabarcıkları vermek faydalı olacaktır.

  • AKITMA UYGULAMALARI

Bir pompa ve hortum vasıtasıyla boya, boyanacak parçanın üzerine doğru akıtılarak parçanın boyama işlemi gerçekleştirilir. Yüzeyden akan fazla boya, parçanın alt tarafına yerleştirilmiş havuzda birikir ve oradan pompa ve hortum vasıtasıyla tekrar boyanmamış yüzeye doğru akıtılır.